Minimaal één keer per week inspecteren de opzichters alle primaire waterkeringen. In 2017 is een pilot uitgevoerd op de IJsselmeerdijk en Zwartemeerdijk om met drones beelden en informatie over de waterkering te krijgen. Deze drone pilot heeft positieve uitkomsten. Zo blijkt het mogelijk te zijn om steenbekleding te inspecteren via drones. In 2018 wordt bekeken hoe dit wordt ingebed in de organisatie. De regionale waterkeringen worden minimaal één keer per jaar geïnspecteerd. In 2017 zijn tien buitendijkse gebieden geïnspecteerd. In totaal zijn twaalf adviezen aan particulieren verstrekt en is één urgent punt geconstateerd (verzakking in het talud). Dit punt is door de eigenaar hersteld.

We benutten mogelijkheden om in verbinding te zijn met onze omgeving. In 2017 hadden we een stand op de nationale veiligheidsdag in Almere en op de open dag van Flevokust. Op de landelijke Vakdag Watercommunicatie hebben we een workshop over communicatie georganiseerd. Ook hebben we ons onderhoudswerk een aantal maal voor het voetlicht kunnen brengen in lokale en regionale media. Verder is het wetenschappelijke project 'Dijkgravers in beeld' voorbereid. Dit landelijke project brengt de komende twee jaar het gedrag van muskusratten, beverraten en bevers in beeld. Door inzicht in het gedrag kan mogelijk 'sturing' plaatsvinden zodat graafschade kan worden voorkomen. Waterschap Zuiderzeeland neemt deel aan dit project samen met onderwijsinstellingen, marktpartijen en de Unie van Waterschappen.

In juli 2017 heeft het college een nieuw meerjarenonderhoudsplan vastgesteld. In dit plan zijn de onderhoudsmaatregelen voor onze waterkeringen voor de komende vier jaar beschreven en geraamd. Het onderhoud aan onze waterkeringen is in 2017 volgens planning uitgevoerd. De uitgevoerde onderhoudsmaatregelen bestaan uit het bijstorten van stortsteen, herzetten van dijkbekleding, onderhouden van drainage, maaien van de dijken, vernieuwen van afrasteringen en het ruimen van vuil na hoogwater. We merken dat de steenbekledingen meer begroeien, omdat we geen chemische onkruidbestrijding meer mogen toepassen. Een proef in 2017 met heet water onder hoge druk is niet geslaagd. In 2018 wordt verder onderzocht welke alternatieven er zijn, waarbij ook de kennis van gemeenten en andere waterschappen in huis wordt gehaald.

Klaar voor externe audit zorgplicht

Waterschap Zuiderzeeland beheert ruim 200 kilometer primaire waterkeringen. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is toezichthouder voor de primaire keringen. In 2015 is het waterschap beoordeeld op basis van het nieuwe kader voor de zorgplicht. De uitkomsten gaven aanleiding voor een aantal verbeteringen. Deze verbeteringen worden medio 2018 afgerond. Het college heeft het calamiteitenplan en het hierboven genoemde meerjarenonderhoudsplan vastgesteld. De aanbevelingen voor het beheerregister en vergunningenproces zijn doorgevoerd. Een interne audit is eind 2017 opgestart met als doel goed voorbereid te zijn op de eerste 0-meting door ILT eind 2018.

In 2017 is de waterveiligheidsagenda opgesteld. Hierin zijn voor het programma Waterveiligheid alle werkzaamheden weergegeven voor de komende jaren. Jaarlijks bespreken we het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) met onze medeoverheden om te kijken of er dwarsverbanden liggen tussen hun gebiedsontwikkelingen en onze toekomstige dijkversterkingen. Voorbeelden zijn de ontwikkeling van windmolens, de aanleg van zonnepanelen en de kustzonevisie van de gemeente Lelystad.

Primaire waterkeringen onder de loep

De implementatie van de nieuwe overstromingsnormen staat met stip op 1 van de waterveiligheidsagenda. Het waterschap besteedt hier veel tijd aan om stappen te zetten. In september heeft de Algemene Vergadering ingestemd met het proces ‘beoordelen primaire keringen’. In 2017 hebben we de IJsselmeerdijk en een deel van de Oostvaardersdijk beoordeeld (traject Knardijk tot de Ketelbrug). Dit traject is gekozen, omdat daar het verschil tussen de huidige situatie en de gewenste situatie het grootst is. De beoordelingsrapportage wordt op dit moment gecontroleerd door onze toezichthouder, de Inspectie Leefomgeving en Transport.

Het waterschap verbindt initiatieven van derden rond waterkeringen aan de eigen versterkingsopgave. Een koppeling van ontwikkelingen aan de waterveiligheidsopgave vraagt vaak om een vervroegde beoordeling van de kering. In 2017 hebben we delen van de IJmeerdijk bij Almere Poort en de Zuidermeerdijk bij de Maritieme Servicehaven Noordelijk Flevoland beoordeeld. Beide projecten zijn ook aangemeld voor het voorlopige Hoogwaterbeschermingsprogramma voor de periode 2019-2024. We bekijken of de koppeling tussen deze ruimtelijke initatieven en de waterveiligheidsopgave een meerwaarde oplevert.

Projecten aangemeld voor het Hoogwaterbeschermingsprogramma

Het waterschap heeft in totaal vier projecten aangemeld bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma. Naast de twee eerdergenoemde projecten aan de IJmeerdijk en de Zuidermeerdijk, gaat het om de IJsselmeerdijk en vier waterkerende constructies achter de Kadoelerkeersluis. Ook is de organisatie zich bewust geworden van onze forse dijkversterkingsopgave en bereidt ze zich hier op voor.

Met de nieuwe normen vervalt de primaire status voor de waterkering tussen de Kadoelerkeersluis en Blokzijl. Tot 1 januari 2019 geldt een overgangstermijn voor deze kering. De provincies Flevoland en Overijssel zijn bevoegd om de kering aan te wijzen als regionale kering. In 2017 hebben beide provincies gewerkt aan een voorstel. In 2018 wordt deze kering aangewezen.

De provincie Friesland heeft een waterkering in Lemmer-Zuid aangewezen als regionale kering. In 2027 moet deze voldoen aan de gestelde norm. De kering zal worden beoordeeld, waarna duidelijk wordt welke vervolgstappen nodig zijn.

Grip op opgave buitendijkse gebieden

In Flevoland zijn vierentwintig buitendijkse gebieden. Deze liggen niet achter een primaire waterkering, maar worden meestal wel beschermd door een kade of muur. Deze gebieden heeft de provincie Flevoland aangewezen en genormeerd. In december hebben Provinciale Staten ingestemd met het aangepaste beleid voor buitendijkse gebieden. Daaruit volgt dat veertien kleinschalige buitendijkse gebieden worden geschrapt uit de provinciale verordening. Voor tien gebieden zorgt Waterschap Zuiderzeeland dat deze op orde zijn.

Acht van deze tien gebieden zijn op orde. Alleen de gebieden De Eemhof en Haven Zeewolde zijn nog niet op orde. De beoordelingsrapportage voor De Eemhof heeft het college in oktober vastgesteld. Ook wordt regionale kering De Eemhof uit de provinciale verordening geschrapt. Haven Zeewolde is voor één deelgebied (Noordereiland) afgerond. Het op orde brengen van de twee andere deelgebieden in Zeewolde is vertraagd. In deelgebied Pluuthaven start de uitvoering in 2018. Voor deelgebied de Rede loopt een beroepsprocedure waarvan de uitkomst wordt afgewacht voordat tot uitvoering wordt overgegaan.

Planuitwerking Drontermeerdijk

De Drontermeerdijk bevindt zich in het effectgebied van de bypass bij Kampen (het project IJsseldelta-Zuid). Met de versterking van de Drontermeerdijk borgen we de waterveiligheid van Flevoland bij inzet van de bypass en verwijdering van de Roggebotsluis. De jaren 2017 tot medio 2019 staan in het teken van de planuitwerking. In juni 2017 is een inloopavond georganiseerd met goede reacties van omwonenden en positieve aandacht in de lokale media. In de zomer van 2017 heeft het HWBP namens het ministerie een review uitgevoerd op het voorkeursalternatief: een binnenwaartse dijkversterking. De uitkomst van deze review is dat dit inderdaad de beste keuze is en dit plan verder mag worden uitgewerkt. In 2019 wordt de planuitwerkingsfase afgerond. Aan het eind van de planuitwerkingsfase hebben we alle benodigde onderzoeken afgerond, een voorontwerp vastgesteld en de definitieve vergunningen binnen.

De versnelde uitvoering van het project IJsseldelta-Zuid fase 2, waaronder de versterking van de Drontermeerdijk met daarop de N306, is een besluit van het Rijk. Waterschap Zuiderzeeland is de uitvoerende partij voor de Drontermeerdijk. De kosten worden betaald door het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In 2017 is geconstateerd dat we fors meer geld nodig hebben om de planuitwerking te kunnen uitvoeren. Begin 2018 is met het Rijk afgesproken dat de extra benodigde middelen vergoed worden bij de eerst volgende projectbeslissing (MIRT 3).

Kwartiermaken voor de IJsselmeerdijk

In oktober heeft de Algemene Vergadering ingestemd met de start van de kwartiermakersfase voor dijktraject 8_3 (IJsselmeerdijk en een deel van de Oostvaardersdijk). In deze fase worden de voorbereidingen getroffen die nodig zijn om met de eerste fase van de verkenning van dit traject te kunnen starten. Dit betreft het maken van een plan van aanpak, het inrichten van de interne organisatie en het bemensen van het projectteam. De feitelijke start zal afhangen van de uitkomst van de beoordeling in maart 2018.

Waterschap klaar voor maatschappelijk proces Knardijk

Provinciale Staten van de provincie Flevoland hebben in 2016 besloten dat de status van regionale waterkering voor de Knardijk komt te vervallen. Daarmee komt ook de veiligheidsnormering voor deze dijk te vervallen. De Knardijk behoudt wel zijn vertragende werking. De dijk moet, uit oogpunt van evacuatie, bij een dijkdoorbraak minimaal vijf dagen standhouden. Zo wordt voorkomen dat in korte tijd zowel het Oostelijk als het Zuidelijk deel van Flevoland overstroomt. De Algemene Vergadering heeft in 2017 ingestemd met het borgen van de vertragende werking en de cultuurhistorische waarden van de Knardijk. In 2018 gaan we met de omgeving in gesprek over de nieuwe mogelijkheden die deze nieuwe functie van de Knardijk biedt. Het waterschap en de provincie hebben de bestuurlijke uitgangspunten voor dit maatschappelijke proces vastgesteld.

Overige keringen

In het beheergebied van Waterschap Zuiderzeeland liggen verschillende kades die soms belangrijk zijn in het voorkomen van wateroverlast. In de huidige situatie zijn de instandhouding en het beheer van de kades echter niet geborgd. De planning was om in 2017 een voorstel aan het bestuur voor te leggen over een mogelijke aanwijzing van deze kades als overige kering. Omdat in 2017 prioriteit is gegeven aan de implementatie van de nieuwe normering, is dit voorstel vertraagd naar 2018.

Ruimtelijke dynamiek rond keringen vraagt inzet waterschap

De gemeente Zeewolde legt een nieuwe primaire kering (met sluis) aan rondom de wijk Havenkwartier. De aanleg van de overslaghaven Flevokust is volop in uitvoering. Het waterschap adviseert, denkt mee, koppelt mee, verleent vergunning en houdt toezicht bij deze ruimtelijke ontwikkelingen. Dit leidt tot betere borging van het waterveiligheidsbelang, maar vraagt meer tijd dan voorheen.

Binnen het programma Waterveiligheid is er in 2017 slechts sprake van een lopende investering: de verbeteropgave van de buitendijkse regionale keringen. Voor de Drontermeerdijk geldt dat het waterschap de versterking uitvoert, maar in formele zin is er geen sprake van een investering van het waterschap. In de programmatekst over de regionale keringen (programma Waterveiligheid) is een toelichting te vinden op de voortgang van de verbeteropgave voor buitendijkse regionale keringen. Daarom wordt hieronder volstaan met een korte cijfermatige toelichting. In de programmatekst over Waterveiligheid is ook een toelichting opgenomen over de voortgang van de Drontermeerdijk.

De uitgaven voor de verbetering van de buitendijkse gebieden zijn in 2017 beperkt geweest en vallen ruim € 1 miljoen lager uit dan de begroting. Dit is geheel te verklaren door de vertraging in de uitvoering van twee deelgebieden (“Rede” en “Pluuthaven”) in Zeewolde. De verwachting is dat het beschikbare krediet voldoende is om de verbeteropgaven in de komende jaren te realiseren.